Home » Blog » Επιμέλεια κειμένων »
επιστροφή στη γονική σελίδα περί “Επιμέλειας κειμένων”
Τα βασικά σημεία για την επιμέλεια των κειμένων παρουσιάζονται σε αυτό το άρθρο.
Σε ένα κείμενο έχουμε τον Φιλολογικό έλεγχο, και τον έλεγχο που κάνει κάποιος επιμελητής. Να εστιάσουμε λίγο στον έλεγχο που πρέπει να κάνει ο επιμελητής, που τις περισσότερες φορές είναι ο ίδιος ο συγγραφέας.
Για αρχή, είναι σημαντικό να δοθεί στο κείμενό μας ένα ενιαίο ύφος γραφής. Ακολούθως δίνεται προσοχή σε μερικά πολύ βασικά φαινόμενα της γραμματικής.
Λέξεις με διπλό τονισμό
Οι μόνες λέξεις που επιτρέπεται να πάρουν δύο τόνους, είναι όσες τονίζονται στην προπαραλήγουσα και ακολουθούνται από τις αντωνυμίες: (μου), (σου), (του), (της), (μας), (σας), (τους), (με).
π.χ.
“Δώσε το τετράδιό μου” – τονίζεται στην προπαραλήγουσα και ακολουθείται από την αντωνυμία (μου).
“Δώσε το τετράδιο σε όλους μας” – τονίζεται στην προπαραλήγουσα, αλλά δεν ακολουθείται από την αντωνυμία (μου).
“Δώσε το πετράδι μου” – ακολουθείται από την αντωνυμία (μου), αλλά δεν τονίζεται στην προπαραλήγουσα.
Η παύλα (-)
Σε άμεσο διάλογο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις παύλες.
π.χ.
– Φύγε από εδώ γρήγορα, του είπε.
– Δεν μπορώ, του απάντησε με οργή, πρέπει να μείνω.
Τα εισαγωγικά (” “)
Χρησιμοποιούνται στην περίπτωση που υπάρχει διάλογος και αφήγηση στην ίδια πρόταση.
π.χ.
Ο αδελφός του, στην προσπάθεια του να τον εμψυχώσει, του φωνάζει “βάλτο επιτέλους να τελειώνουμε”, και του έδειξε τα γκολπόστ.
Κόμματα (,)
Εντάξει υπάρχουν κανόνες Γραμματικής που υποδεικνύουν ποιά σημεία παίρνουν κόμμα και ποιά όχι.
Αλλά…
ακόμα και αν η Γραμματική το επιτάσσει, μερικές φορές δεν πρέπει να το βάλουμε γιατί θα αλλάξει το νόημα που θέλουμε να δώσουμε. Το κόμμα είναι ένα πολύ δυνατό εργαλείο που μπορεί η χρήση του ή μη χρήση του, να κάνει το κείμενο αγνώριστο.
Επίσης, αν το κόμμα μπει σε λάθος θέση, τότε μπορεί να αλλάξει το νόημα που θέλει να δώσει ο συγγραφέας.
για παράδειγμα:
“Η γυναίκα του Διευθυντή Χριστίνα οργάνωσε τη γιορτή”
τι έχουμε εδώ; ο Διευθυντής λέγεται Χριστίνα;
Χρειάζεται επειγόντως να δράσει κάποιο κόμμα.
“Η γυναίκα του Διευθυντή, Χριστίνα, οργάνωσε τη γιορτή”
παράδειγμα από την επικαιρότητα:
Κάποιος Πρύτανης παραιτήθηκε, χωρίς να κάνει θόρυβο στα ΜΜΕ, και γράφουμε:
“Ο Πρύτανης δεν ανήκει στους, θορυβωδώς, παραιτούμενους πρυτάνεις”
Η λέξη “θορυβωδώς” αφού απομονώνεται από τον συγγραφέα με κόμματα, μπορεί να αφαιρεθεί χωρίς να επηρεαστεί το νόημα της κύριας πρότασης. Έτσι λένε οι συντακτικοί κανόνες.
Άρα έχουμε την νέα έκδοση:
“Ο Πρύτανης δεν ανήκει στους παραιτούμενους πρυτάνεις”
Όπα… τελικά τι έγινε; παραιτήθηκε ή όχι ο κύριος Πρύτανης;
Βλέπουμε ότι μια λάθος θέση της στίξης, πόσο πολύ μπορεί να καταστρέψει το νόημα. Κατά συνέπεια, προσοχή στο κόμμα!
Αποσιωπητικά (…)
Τα αποσιωπητικά, βασικά, τα χρησιμοποιούμε για να δώσουμε το αίσθημα στον αναγνώστη ότι ο ήρωας του έργου κομπιάζει… διστάζει… σταματά να σκέφτεται ο νους του κλπ
Θαυμαστικό (!)
Χρησιμοποιούμε μόνο ένα, και όχι 2-3 συνεχόμενα.
(ό,τι) και (ότι)
Το (ό,τι) είναι αναφορική έκφραση.
π.χ. (διαφορές στη χρήση του)
” Ό,τι και να σου πω, εσύ δεν ακούς”
“Το ξέρουμε όλοι, ότι οι κότες γεννάνε αυγά”
(πού) – (που) και (πώς) – (πως)
αφορά ερώτηση, τόπο…
“Σε ρώτησα πού θα πας, και δεν απάντησες”
αφορά περιγραφή τόπου…
“Εκεί που θα πας, να ΄σαι ήσυχος”
αφορά ερώτηση…
“Πού πηγαίνεις; Πώς είσαι;”
αφορά πλάγια ερώτηση…
“Δεν μας είπες πού πήγες”
αφορά θαυμασμό, ποσότητα βαριεστημάρας κλπ
“Πώς βαριέμαι!”
“Από πού κι ως πού με ξέρει“
“Πού να στα λέω τώρα τι συνάντησα εκεί“
“Πού και πού τα κουτσοπίνω“
“Αραιά και πού, τον βλέπω“
Έκθλιψη – αφαίρεση – αποκοπή
Όταν μια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από φωνήεν, έχουμε έκθλιψη
“θα αρχίσω” γίνεται “θ’ αρχίσω”
Όταν άλλες φορές χάνεται το αρχικό φωνήεν της δεύτερης λέξης, έχουμε αφαίρεση.
“τα έφερε” γίνεται “τα ’φερε”
προσοχή:
γράφουμε “τα ‘φερε“, και όχι “τάφερε”
γράφουμε “μας είπε ότι να ‘ναι“, και όχι “μας είπε ότι νάναι”
γράφουμε “το ‘πε ακόμα και ο δάσκαλος“, και όχι “τόπε ακόμα και ο δάσκαλος”
Όταν μια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από σύμφωνο, μερικές φορές χάνεται το τελικό φωνήεν της πρώτης λέξης, έχουμε αποκοπή.
“κόψε το” γίνεται “κόψ’ το”
Αυτά είναι τα βασικά σημεία για την επιμέλεια των κειμένων, αλλά δεν είναι τα μόνα. Διαβάστε και τα υπόλοιπα άρθρα που περιέχονται στον πιο κάτω σύνδεσμο.
επιστροφή στη γονική σελίδα περί “Επιμέλειας κειμένων”
