Επιμέλεια και Διόρθωση κειμένων

`Home » Blog » Επιμέλεια κειμένων » Επιμέλεια και Διόρθωση κειμένων (άρθρο 1)`

επιστροφή στη γονική σελίδα περί “Επιμέλειας κειμένων”

Η επιμέλεια και Διόρθωση των κειμένων είναι το θέμα με το οποίο ασχολείται το παρόν άρθρο. Επίπεδα γλώσσας και λάθη αυτής, ορθότητα και αποδεκτότητα όρων της γλώσσας.

Όλη μας η προσπάθεια θα εστιαστεί στο τρίπτυχο:

Γλώσσα – περιεχόμενο – τεχνικά χαρακτηριστικά

Σίγουρα ο επιμελητής πρέπει να κατέχει άριστα την Ελληνική γλώσσα. Τι σημαίνει όμως άριστη ή έστω καλή γνώση της Ελληνικής;

Πρέπει πρώτα να εξετάσουμε θέματα που έχουν να κάνουν με το γλωσσικό μας σύστημα και την ορθή χρήση της ελληνικής γλώσσας. Θα παρουσιαστούν αντιπροσωπευτικά κείμενα, τα οποία έχουν τις ιδιαίτερες απαιτήσεις τους το κάθε ένα από αυτά. Θα δοθεί η μεθοδολογία, ώστε ο Επιμελητής να προσπελάσει αυτά τα κείμενα και να οριστούν τα τεχνικά κριτήρια τα οποία θα συμβάλλουν στην άρτια εμφάνιση των κειμένων. Με αυτόν τον τρόπο θα διακρίνουμε τα ζητήματα των επιπέδων της γλώσσας.

Η δομή της παρουσίασης θα γίνει προσπάθεια να ακολουθήσει τα τέσσερα πιο κάτω κεφάλαια:

κεφάλαιο 1 – Εισαγωγή στην «Επιμέλεια και Διόρθωση κειμένων”

κεφάλαιο 2 – Το γραφικό σύστημα της Ελληνικής γλώσσας

κεφάλαιο 3 – Μορφολογική και συντακτική πολυτυπία

κεφάλαιο 4 – Η Επιμέλεια στην πράξη

κεφάλαιο 5 – Μεθοδολογία για την Επιμέλεια

Έννοιες – κλειδιά

Σε αυτό το σημείο θα συγκεντρωθούν όλες οι έννοιες – κλειδιά που θα προκύπτουν από τα άρθρα που πρόκειται να καλύψουν το θέμα

Γλωσσικό σφάλμα
Τυπογραφικό σφάλμα
Γλωσσική επιμέλεια
Τυπογραφική διόρθωση
Παρετυμολογία
Γραφικό σύστημα
Τυπογραφικές συμβάσεις

κεφάλαιο (1α) – Τα γλωσσικά και τεχνικά προβλήματα των κειμένων

Το βάρος, πρωτίστως, θα δοθεί στην ορθότητα της ελληνικής γλώσσας, και δευτερευόντως στην εφαρμογή των αρχών της τυπογραφίας. Το κριτήριο μας πάντα θα είναι, το τι θεωρείται «λάθος» και τι «σωστό».

Πρώτη προσπάθεια, να προσδιοριστούν τα “είδη των σφαλμάτων“.

Δεύτερη προσπάθεια, να ερευνήσουμε τα γλωσσικά και τυπογραφικά πεδία στα οποία εντοπίζονται τα λάθη.

Ο κύριος στόχος είναι: να οριστούν τα κριτήρια με τα οποία ασχολείται η “Επιμέλεια και Διόρθωση των κειμένων”.

Αμέσως μετά, θα διαχωρίσουμε τις έννοιες “Επιμέλεια” και “Διόρθωση“, ώστε να ξέρουμε σε ποια όρια κινείται ο Επιμελητής και σε ποια ο Διορθωτής.

Τέλος, και το σημαντικότερο, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε τον κώδικα δεοντολογίας που οφείλει να ακολουθεί ο Επιμελητής-Διορθωτής απέναντι στον συγγραφέα και στο έργο που αυτός του εμπιστεύεται.

Τι θεωρείται λάθος;

Είναι το πρώτο πράγμα που καλούμαστε να ορίσουμε προκειμένου να θέσουμε το πρώτο κριτήριο, από τα πολλά, βάσει των οποίων θα εργαστεί ο επιμελητής.

«Λάθος» θεωρείται κάθε ορθογραφική, γραμματική, συντακτική, σημασιολογική, εκφραστική ή τυπογραφική απόκλιση σε σχέση με ό,τι θεωρείται γλωσσικά ή τυπογραφικά ορθό ή αποδεκτό.

Και ποιος κανονίζει την ορθότητα;

Η ορθότητα καθορίζεται με βάση τα κριτήρια που έχει θέσει η επίσημη Γραμματική της ελληνικής γλώσσας. Αυτής της γλώσσας που διδάσκεται στα σχολεία μας, αυτής που συντάσσονται οι νόμοι και χρησιμοποιούν τα δικαστήρια της χώρας, ή γενικότερα αυτής που κάνει χρήση η Δημόσια Διοίκηση.

Και ποιος κανονίζει την αποδεκτότητα;

Η αποδεκτότητα ρυθμίζεται από τα λεξικά της ελληνικής γλώσσας. Σε αυτά θα δούμε κάποια στιγμή να εντάσσεται κάποια νέα λέξη, ή κάποια γλωσσική έννοια. Όσο τα λεξικά δεν εντάσσουν μια λέξη στις σελίδες τους, σημαίνει ότι αυτή η λέξη δεν έχει ξεπεράσει ακόμα το εμπόδιο της «γλωσσικής επιβίωσής της» μέσα στον προφορικό ή γραπτό λόγο.

Για παράδειγμα, τη λέξη «μπακούρι» πριν κάποια χρόνια δεν την έβρισκες ενταγμένη στη νεοελληνική γλώσσα, αν και πρωτοεμφανίστηκε το 1920. Τώρα τη βλέπεις να φιγουράρει στα ετυμολογικά λεξικά. Βέβαια, από τότε, η έννοια της λέξης έχει αλλάξει πολλές φορές.

Αντίθετα, η λέξη «παρλαφίγκος» παρ΄ ότι έχει εμφανιστεί στον προφορικό λόγο κάποιας ομάδας ανθρώπων, δεν έχει εμφανιστεί ποτέ σε ετυμολογικό λεξικό και από ότι φαίνεται δεν θα τα καταφέρει ποτέ να επιβιώσει στον αγώνα που δίνουν οι λέξεις να παραμείνουν μέσα στον χρόνο.

Αυτή είναι η έννοια της αποδεκτότητας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

«Η στίξη στη γραπτή επικοινωνία» – Άρης Γιαβρής – έκδοση 2005

«Υπογλώσσια» – Ανδρέας Παππάς – έκδοση 2004

«Εγχειρίδιο της ορθής γραφής» – Δ. Ν. Μαρωνίτης – έκδοση 2013

Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας – Παπαθανασίου Ιωάννης

Ε.Κ.Π.Α. – Σεμινάριο για την «Επιμέλεια κειμένων»

“Το λέμε σωστά; Το γράφουμε σωστά;” – Ίνα Αναγνωστοπούλου, Λία Μπουσούνη – έκδοση 2013