επιμέλεια κειμένων

Επιμέλεια κειμένων

[η φωτογραφία προέρχεται από το https://pixabay.com και είναι ελεύθερη προς χρήση]

Home » Επιμέλεια κειμένων

Πού στοχεύει αυτή η σελίδα

Στόχος αυτής της κεντρικής σελίδας είναι να αποτελέσει το κέλυφος για τις επί μέρους αναρτήσεις της ιστοσελίδας μου, στις οποίες αναπτύσσονται οι βασικές έννοιες για την επιμέλεια των κειμένων.

Κατάλογος σχετικών αναρτήσεων

Πιο κάτω βέπετε τον κατάλογο με τις αναλυτικές αναρτήσεις που έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς.

Γενικά

Αρχίζει ένα μεγάλο ταξίδι με αυτό το άρθρο. Αυτό, για την «Επιμέλεια και Διόρθωση κειμένων».

Κατ΄ αρχάς να διευκρινίσω ότι δεν είμαι φιλόλογος· απλός χρήστης της γλώσσας και επίδοξος(!) επιμελητής των δικών μου κειμένων. Θα με βοηθήσει σε αυτό το εγχείρημα η θεωρητική γνώση που πήρα από Σεμινάριο που έκανα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με θέμα «Επιμέλεια κειμένων» και η μέχρι στιγμής εμπειρία μου στη συγγραφή. Έχω παρατηρήσει ότι όσες φορές κι αν ελέγξω τα κείμενά μου, πάντα βρίσκω κάποια λάθη που μου ξεφεύγουν –και βάζω στοίχημα ότι θα μου ξεφεύγουν και στο μέλλον.

Άρα, για μένα η «Επιμέλεια κειμένων” είναι ένα θέμα που δεν τελειώνει ποτέ· μια συνεχής προσπάθεια να φτάσω το τέλειο, χωρίς να το φτάνω ποτέ. Η γλώσσα είναι ζωντανός οργανισμός και συνεχώς μεταλλάσσεται. Ο γραμματικός – συντακτικός κανόνας του χθες έχει πάψει πολλές φορές να ισχύει σήμερα. Κάποιες λέξεις ή φράσεις που εμφανίζονται στη Νεοελληνική γλώσσα σήμερα, και δεν έχουν γίνει ακόμα αποδεκτές από τα λεξικά -εφ΄ όσον αποδειχτούν ισχυρές στον χρόνο- θα τις δούμε αύριο να φιγουράρουν στα λεξικά μας.

Yπάρχουν κανόνες στην επιμέλεια και τη διόρθωση των κειμένων;

Απαράβατοι κανόνες δεν υπάρχουν, αλλά η παραβίασή τους προϋποθέτει τη γνώση τους. Οι κανόνες είναι κανόνες, αλλά επιδέχονται και τις εξαιρέσεις τους, αν κάποιος θέλει να δώσει ένα άλλο νόημα ή αν θέλει να εκφράσει τον λόγο του με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Σε αυτό το άρθρο δεν προσπαθώ να δώσω γραμματικούς κανόνες, αλλά προσωπικές γνώσεις και εμπειρία η οποία -όσον με αφορά- δεν τελειώνει ποτέ· πάντα θα αυξάνεται· οπότε τα άρθρα τα οποία θ΄ ακολουθήσουν θα επιδέχονται πάντα διόρθωσης και επιμέλειας.

Το θέμα είναι τεράστιο -και έτσι όπως το βλέπω τώρα που το ξεκινάω, μου φαίνεται τρομακτικό- αλλά θα κάνω μια προσπάθεια να παρουσιάσω τα βασικά βήματα τα οποία ακολουθεί κάποιος Επιμελητής.

Τι είναι η Επιμέλεια Κειμένων;

Στην αρχή έχουμε τον συγγραφέα. Αυτός θα δώσει το πρώτο έναυσμα για να ξεκινήσει η επιμέλεια. Πρέπει το έργο του να παρουσιαστεί, τελικά, με όσο γίνεται καλύτερη μορφή. Και αναφέρομαι στη γλωσσική επάρκεια του έργου και στην τυπογραφική παρουσίασή του. Και αφού μιλάμε για μια εκδοτική διαδικασία, άρα στόχος μας είναι το χαρτί.

Υπάρχουν θεωρητικές και τεχνικές γνώσεις προκειμένου να φτάσει κάποιος στην άρτια παρουσίαση ενός κειμένου.

Για το θεωρητικό κομμάτι θα υπάρξουν πολλά παραδείγματα για την εμπέδωση αυτής της θεωρίας στ α επί μέρους άρθρα.

Για το τεχνικό κομμάτι θα υπάρξουν πληροφορίες που αφορούν την ηλεκτρονική επεξεργασία των κειμένων.

Οι άξονες που κινείται η Επιμέλεια

Βασικά, η Επιμέλεια των κειμένων κινείται σε δύο άξονες:

  • στον Φιλολογικό έλεγχο (απαραίτητα φιλόλογος), και
  • στον έλεγχο που κάνει κάποιος επιμελητής (όχι απαραίτητα φιλόλογος)

Μια πρώτη επιμέλεια κειμένου γίνεται, συνήθως, από τον ίδιο τον συγγραφέα. Αν αυτός είναι τόσο καλός, ίσως να μη χρειαστεί και άλλη επιμέλεια από κάποιον επαγγελματία.

Τι προσέχουμε κυρίως

Για αρχή, είναι σημαντικό να δοθεί στο κείμενό μας ένα ενιαίο ύφος γραφής. Ακολούθως, δίνεται η προσοχή σε μερικά πολύ βασικά φαινόμενα της γραμματικής.

Διαφορά της επιμέλειας από τη διόρθωση

Ο επιμελητής, λοιπόν, με στραμμένη την προσοχή του στα γλωσσικά πεδία, το  φωνολογικό σύστημα της ελληνικής γλώσσας, τη νόρμα που έχει επικρατήσει και τις γλωσσικές ποικιλίες που έχουν καθιερωθεί ανάμεσα στον πληθυσμό της χώρας, προχωρά στην επιμέλεια.

Κάθε είδος επιμέλειας (γλωσσική, επιστημονική, επιμέλεια έκδοσης), σε αντίθεση με την τυπογραφική διόρθωση, επιτελείται με άλλον τρόπο. Καίρια διαφορά τους είναι η επέμβαση ή όχι στο υπό έλεγχο κείμενο εκ μέρους του επιμελητή.

Τι εννοούμε “επιμέλεια” και τι “διόρθωση”;

Εννοούμε τη γλωσσική επεξεργασία και εξομάλυνση του κειμένου σε επίπεδο λεξιλογίου, τεχνικής ορολογίας, έκφρασης, ακρίβειας στην απόδοση των νοημάτων, εξάλειψη και αποκατάσταση πραγματολογικών αβλεψιών.

Η γλωσσική επιμέλεια του κειμένου προηγείται της διόρθωσης, καθώς η διόρθωση περιορίζεται στην εξάλειψη τυπογραφικών λαθών (ορθογραφία, στίξη, μορφοποίηση κ.λπ.)

Η διαφορά, ανάμεσα στις δύο διαδικασίες, είναι ότι η επιμέλεια συνιστά επέμβαση στο κείμενο εκ μέρους του επιμελητή-διορθωτή. Σε αυτή τη φάση, ο επιμελητής,  πρέπει με προσοχή να επιλέξει τον ορθό εκφραστικά, νοηματικά, σημασιολογικά τύπο ή σχήμα.

Αντίθετα, η διόρθωση πραγματοποιείται μηχανιστικά με σκοπό την εφαρμογή των κανόνων της Γραμματικής και του Συντακτικού, όπως και την προσαρμογή του κειμένου στις προκαθορισμένες τυπογραφικές προδιαγραφές. Ο διορθωτής δεν επεμβαίνει στην ουσία του κειμένου.

Η επιμέλεια και η διόρθωση του κειμένου αποτελούν κατά κανόνα τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος υπό την έννοια ότι και οι δύο διαδικασίες επιτελούνται από το ίδιο άτομο.

Ανατροφοδότηση εκ μέρους σας

Δεν ξέρω πόσοι ενδιαφέρονται να ταξιδέψουν μέσα στα δύσκολα νερά της επιμέλειας, αλλά θα ήμουν πολύ χαρούμενος αν είχα και τα δικά σας σχόλια ή τις δικές σας εμπειρίες πάνω στο θέμα.

Είναι ανεξάντλητο θέμα και δύσκολο, αλλά αξίζει να το προσπαθήσουμε.

Για κάθε ανάρτηση θα περιμένω τις αντιδράσεις εκ μέρους σας, αποκλειστικά μέσω του mail: mmoshos@gmail.com

Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά…

 

 

Θα θέλατε…

να λαμβάνετε στο mail σας τις νέες αναρτήσεις του site; [στην επιφυλίδα μπορείτε να το κάνετε]

να διαβάσετε κάτι άλλο και όχι αυτό που διαβάσατε;

να στείλετε τα σχόλια σας στο mail μου;