[η φωτογραφία προέρχεται από το https://pixabay.com και είναι ελεύθερη προς χρήση]
Home » Blog » Απόψεις »
Η σελίδα προβλήθηκε: 461 φορές
Στόχος του άρθρου
Στόχος της ανάρτησης είναι η προσπάθεια να δοθεί μια απάντηση στο ερώτημα: “τι προσφέρει το παιδικό βιβλίο”;
Τέθηκαν τα πιο κάτω ερωτήματα:
- Το παιδικό βιβλίο θεωρείται λογοτεχνία ή απλά είναι ένα είδος απασχόλησης, ένα παραμυθάκι για να περνάει η ώρα;
- Γιατί ένα παιδί να διαβάσει παιδικό βιβλίο; Τι θα πάρει από αυτό;
- Τι είναι αυτό που θα κερδίσει το παιδί από το παιδικό βιβλίο; ή αλλιώς τι θα προσφέρει στο παιδί το παιδικό βιβλίο;
Είναι προτιμότερο να αφεθούμε στις απαντήσεις της εμπειρίας και της γνώσης ανθρώπων που ασχολούνται, κυρίως, με τη συγγραφή ή εικονογράφηση παιδικών βιβλίων ή είναι παιδαγωγοί. Πιο κάτω, λοιπόν, έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε από πρώτο χέρι τις γνώμες αυτών των ανθρώπων.
γράφει η Εύα Σαραφίδου
Εκπαιδευτικός
Οι λόγοι που καταλήγω ότι το βιβλίο είναι χρήσιμη διαδικασία είναι ότι πρώτα απ’ όλα το βιβλίο είναι μέσο ψυχαγωγίας . Γι’ αυτό και τα τελευταία χρόνια που τα παιδιά έχουν περισσότερη πρόσβαση στις οθόνες, διαβάζουν λιγότερο.
Δεύτερον, είναι παραγωγικός χρόνος διάδρασης μεταξύ γονέα- παιδιού (για τα παιδιά που δεν έχουν κατακτήσει ακόμη την ανάγνωση).
Τρίτον, τα παιδιά που διαβάζουν κατακτούν ευκολότερα τον μηχανισμό της ανάγνωσης και της ορθογραφίας, σε σχέση με αυτά που δεν διαβάζουν. Έχουν επίσης πλουσιότερο λεξιλόγιο και γράφουν ευφάνταστα.
γράφει η Ευαγγελία Στρατή
Συγγραφέας – εισηγήτρια σεμιναρίων, μαθημάτων δημιουργικής γραφής.
Η γνώμη μου, στην ερώτηση “γιατί ένα παιδί πρέπει να διαβάσει ένα παιδικό βιβλίο”, και ταυτόχρονα η εμπειρία μου μέσα από τα μαθήματα δημιουργικής γραφής που κάνω στα παιδιά και περιλαμβάνουν ανάγνωση παραμυθιών, με οδηγούν στα πιο κάτω:
Τα παιδιά δεν τα διαβάζουν τα παραμύθια, τα ζουν! Γι’ αυτά η πραγματικότητα και το θαύμα είναι ένα και το αυτό, δεν τα ξεχωρίζουν. Μπαίνουν μέσα στο παραμύθι, γίνονται ένα με τον ήρωα, περνούν μαγικά μονοπάτια, αντιμετωπίζουν κινδύνους και στο τέλος νικούν. Έτσι διασκεδάζουν, ενεργούν νοερά, κατανοούν τη ζωή και εξελίσσουν τον εαυτό τους. Είναι μαγεία το παραμύθι και το παιδί τη ζει με όλη του την ψυχή!
Περισσότερα για τα έργα της θα βρείτε εδώ
γράφει η Ελισσάβετ Αρκολάκη
Συγγραφέας, Μεταφράστρια, Σύμβουλος Μάρκετινγκ
Βιβλία της θα βρείτε: εδώ
FB: εδώ
Blog: www.maltamum.com
Η ανάγνωση βιβλίων για ευχαρίστηση επιτρέπει στα παιδιά μας να ευδοκιμήσουν
Στη Νορβηγία όπου είμαι τώρα μόνιμος κάτοικος, η αντιμετώπιση γενικά του βιβλίου και ειδικά των βιβλιοθηκών είναι υψίστης σημασία για το κοινό. Ακόμη και εν μέσω πανδημίας και συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια του λοκντάουν, ενώ πολλές δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες είχαν κλείσει για το κοινό, οι βιβλιοθήκες συνέχισαν να εξυπηρετούν το κοινό με όποιον τρόπο ήταν αυτό εφικτό. Για παράδειγμα, μπορούσαμε να παραγγείλουμε ηλεκτρονικά τα βιβλία που θα θέλαμε να δανειστούμε, να περάσουμε να τα παραλάβουμε και να τα κρατήσουμε στο σπίτι έως ότου χαλαρώσουν τα μέτρα. Όλα αυτά δωρεάν. Οι κάτοικοι της Νορβηγίας δεν πληρώνουν συνδρομή για όλες αυτές τις υπηρεσίες και μπορούν να δανειστούν όσα βιβλία επιθυμούν κάθε φορά.
Η δημοτική βιβλιοθήκη αποτελεί σημείο αναφοράς στη μικρή μας κοινότητα. Πριν την πανδημία, η βιβλιοθήκη της πόλης μας αποτελούσε για εμάς ένα μέρος όπου κοινωνικοποιούμασταν με τα παιδιά. Ολόκληρος ο πάνω όροφος είναι αφιερωμένος στο παιδικό βιβλίο, διακοσμημένος με όμορφα, πολύχρωμα, φιλόξενα γκράφιτι. Υπάρχουν άφθονα παιχνίδια, βιβλία και γωνιές με άνετους καναπέδες για χαλάρωση, χαρτιά και μολύβια για ζωγραφιές, υπολογιστές, ένας χώρος με τραπεζάκια για να καθίσουμε και να απολαύσουμε το κολατσιό που φέραμε από το σπίτι.
Ο κάτω όροφος φιλοξενεί ένα μικρό καφέ-εστιατόριο, πολλά βιβλία, επίσης αναπαυτικές γωνιές για χαλάρωση ή και κουβέντα με τραπεζάκια και καναπέδες, χώρο με επιτραπέζια παιχνίδια, ακόμα και ένα δωμάτιο όπου οι επισκέπτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν ραπτομηχανές. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας την επισκέπτονταν συχνά με τις δασκάλες τους ως μία από τις εβδομαδιαίες εξορμήσεις εκτός σχολείου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να συνηθίζουν και να αγαπούν το βιβλίο πολύ πριν αρχίσουν και τα ίδια να μαθαίνουν γραφή και ανάγνωση. Η ανάγνωση γίνεται καθαρά για την ευχαρίστηση μας και όχι επειδή πρέπει. Όταν γίνεται με αυτόν τον τρόπο, η ανάγνωση βιβλίων προωθεί τη μόρφωση, διαμορφώνει την ταυτότητά μας με θετικό τρόπο και φυσικά διαμορφώνει το μέλλον μας ως κοινωνία. Και πρέπει αυτό να το ξεκινήσουμε νωρίς και να το υποστηρίξουμε από το ίδιο μας το σπίτι.
Έχει αποδειχθεί από την επιστήμη, ότι μεταξύ της σύλληψης του μωρού και της ηλικίας των τριών ετών, ο εγκέφαλος του παιδιού υφίσταται μια εντυπωσιακή αλλαγή. Διπλασιάζεται σε μέγεθος τον πρώτο χρόνο ενώ στην ηλικία των τριών ετών έχει φτάσει στο 80% του όγκου του εγκεφάλου των ενηλίκων. Στην ηλικία των πέντε ετών έχουν τεθεί πια τα θεμέλια που διαμορφώνουν τη μελλοντική υγεία, την ευτυχία και την ανάπτυξη του παιδιού. Ένα παιδί δεν θα μάθει ποτέ, καθόλη τη διάρκεια της ζωής του, τόσο γρήγορα όσο το κάνει τώρα.
Υπάρχουν τόσες πολλές μελέτες και έρευνες που αποδεικνύουν πως η ανάγνωση βιβλίων με τα παιδιά μας από όταν είναι ακόμη πολύ μικρά, η αφήγηση παραμυθιών και ιστοριών, είναι υψίστης σημασίας για την ανάπτυξή τους. Η λογοτεχνία και η μόρφωση αποτελούν άκρως απαραίτητες ανάγκες για τον άνθρωπο. Συμβάλλουν στην κατανόηση του κόσμου γύρω του και όλο αυτό ξεκινάει με την απλή διαδικασία της αφήγησης.
Οι άνθρωποι μοιράζονταν πάντα ιστορίες και μύθους για να κατανοήσουν καλύτερα τους ανθρώπους γύρω τους και τον κόσμο. Έτσι επιβίωσε, έζησε και εξελίχθηκε η ανθρώπινη φυλή. Ένας λαμπρός τρόπος για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αποκτήσουν μια ισχυρή αίσθηση ταυτότητας είναι να μοιραζόμαστε μαζί τους παραδοσιακές ιστορίες. Η λαογραφία και οι μύθοι από τις χώρες καταγωγής μας κρατούν τον πολιτισμό ζωντανό και τα βοηθούν να συνδεθούν με τις ρίζες τους, ακόμα και όταν ζουν και μεγαλώνουν σε άλλους τόπους. Αυτού του είδους οι εξιστορήσεις μπορούν να τα βοηθήσουν να μεγαλώσουν «δίπλα» στο παρελθόν τους και να ενσωματώσουν στοιχεία τρυφερότητας και υπερηφάνειας για την ταυτότητά τους. Επίσης, ιστορίες και μύθοι από άλλους πολιτισμούς και κουλτούρες μπορούν να τα βοηθήσουν να κατανοήσουν καλύτερα φίλους και συμμαθητές.
Υπάρχουν πολλών ειδών ακόμα ιστορίες, όπως αυτές που απαγγέλουμε εμείς στα παιδιά μας, και είναι όμορφο να τις ακούνε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας και όχι απαραίτητα μόνο λίγο πριν τον ύπνο. Ως γονείς, μπορούμε να εκμεταλλευτούμε κάθε ευκαιρία για να μοιραστούμε με το παιδί μας ιστορίες που ακούσαμε κάπου, ιστορίες που έχουμε διαβάσει στο παρελθόν, ιστορίες που τις κατεβάσαμε από το μυαλό μας.
Η αδερφή μου κι εγώ μεγαλώσαμε ακούγοντας τον πατέρα μας να μας λέει τρεις ιστορίες, πάντα τις ίδιες, κάθε νύχτα ξανά και ξανά, κατά τη διάρκεια του βραδινού φαγητού μας. Αυτή η αφήγηση ήταν τόσο ξεχωριστή για εμάς που καθυστερούσαμε σκόπιμα να τελειώσουμε το φαγητό μας. Δεν μας κούρασαν ποτέ. Αυτές τις ίδιες ιστορίες τις περνάω τώρα και στα παιδιά μου. Μάλιστα έχουμε βάλει τον παππού σε βίντεο να απαγγέλλει ένα από αυτά για να τον αισθάνονται πιο κοντά τους τώρα που είμαστε όλοι χωρισμένοι μήνες.
Τα βιβλία αποτελούν ένα πολύ δυνατό εργαλείο για τα παιδιά μας. Τα βοηθούν να κατανοήσουν το περιβάλλον στα σπίτια τους, τις κοινότητές τους, τον κόσμο τους γενικότερα. Η λογοτεχνία ανοίγει το πρώτο τους παράθυρο σε έναν κόσμο πέρα από τις πέντε αισθήσεις τους. Έναν κόσμο στον οποίο μπορούν να εισχωρήσουν με μαγικό τρόπο, με την απλή δύναμη των λέξεων και εικόνων, οι οποίες θέτουν σε κίνηση τους τροχούς του εσωτερικού μηχανισμού τους, τους τροχούς της φαντασίας. Έτσι μεγαλώνουν και εξελίσσονται σε σκεπτόμενα άτομα που μπορούν να φροντίσουν μόνα τους τον εαυτό τους.
Υπάρχουν τόσα πολλά βιβλία εκεί έξω για να διαλέξουμε ως γονείς. Η δική μας ευθύνη είναι να παρουσιάσουμε στα παιδιά μας διασκεδαστικές ιστορίες με όμορφα έργα τέχνης που φωτίζουν την περιέργειά τους και τα εμπνέουν. Για τα διαπολιτισμικά παιδιά, όπως τα δικά μου, ιδιαίτερα, μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμο να έρθουν σε επαφή με βιβλία με διαφορετικούς χαρακτήρες που ξεφεύγουν από το κατεστημένο και με τους οποίους μπορούν να συσχετιστούν.
Συνιστάται επίσης όταν τα παιδιά αρχίζουν να δείχνουν συγκεκριμένα ενδιαφέροντα, να τα αφήνουμε να επιλέξουν μόνα τους βιβλία. Μία από τις αγαπημένες μας οικογενειακές εξόδους, για παράδειγμα, πριν την πανδημία, ήταν οι επισκέψεις μας το πρωί του Σαββάτου στη βιβλιοθήκη που ανέφερα νωρίτερα. Τέτοιες επισκέψεις αποτελούν έναν οικονομικό τρόπο για να βάλουμε τα παιδιά μας μπροστά σε μια ποικιλία βιβλίων, πριν αποφασίσουν ποια πραγματικά αγαπούν και θέλουν να έχουν μόνιμα πια στη βιβλιοθήκη στο σπίτι.
Όσον αφορά το ποια βιβλία είναι τα καλύτερα, δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση. Κάθε παιδί έχει τη δική τους προσωπικότητα και τα ενδιαφέροντά του αλλάζουν καθώς μεγαλώνει. Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι πως τα καλύτερα βιβλία για το εκάστοτε παιδί “μεγαλώνουν” μαζί του. Ας υποθέσουμε ότι αγοράζει κάποιος ένα βιβλίο, τώρα, για να το διαβάσει στο 5χρονο παιδί του. Αν το παιδάκι το αγαπήσει, στα έξι θα απαγγέλλει μόνο του το παραμύθι και στα οκτώ θα απολαμβάνει να το διαβάζει εντελώς μόνο του, κουλουριασμένο κάπου άνετα στο σπίτι.
Με αγάπη, στοργή, ενθάρρυνση και διανοητική διέγερση, θρεπτικά γεύματα και φροντίδα για καλή υγεία, κάθε παιδί μπορεί να ευδοκιμήσει. Αυτοί οι πυλώνες αποτελούν ένα στέρεο θεμέλιο για την ανάπτυξη εμπιστοσύνης και ασφάλειας, που μετατρέπεται σε αυτοπεποίθηση καθώς μεγαλώνουν.
Τα βιβλία και η ανάγνωση για ευχαρίστηση είναι απαραίτητα.
Εμμανουέλα Θεοχαροπούλου
συγγραφέας παιδικού βιβίου
Σαν μαμά αλλά και σαν καινούργια στον χώρο της συγγραφής παιδικών βιβλίων, ο μόνος λόγος που συνεχίζω να διαβάζω βιβλία στα παιδιά μου και για τον οποίο εμπνεύστηκα και το πρώτο μου βιβλίο, είναι γιατί δεν θέλω να χαθεί αυτή η παιδική ανεμελιά. Αυτή που έζησα και εγώ ως παιδί, μες στους γρήγορους ρυθμούς τις τεχνολογίας.
Σίγουρα είναι αναπόφευκτο να ξεκόψεις το παιδί από την τεχνολογία, γιατί είναι και αυτό μια πρόοδος. Αλλά δεν συγκρίνεται με τίποτα μια ταινία, με ένα βιβλίο. Που θα το διαβάσεις ξανά και ξανά μαζί με τα παιδιά και κάθε φορά η φαντασία τους θα τους οδηγεί κάπου διαφορετικά.
Δεν ξέρω αν γίνεται μόνο στα παιδιά μου αυτό, αλλά όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο συζητάμε από την αρχή μέχρι το τέλος. Αλλάζουμε την ιστορία, φανταζόμαστε διάφορα. Τρέχει το μυαλό τους σε 1000 εικόνες, υπάρχει μια αλληλεπίδραση. Ενώ με το βίντεο κολλάνε εκεί και δεν αναλύουν ούτε ρωτάνε κάτι.
Σίγουρα, όλα θέλουν ένα μέτρο αλλά, πιστεύω, στο μόνο που δεν μπορείς να βάλεις όρια είναι στο πόσα βιβλία θα δώσεις να διαβάσει το παιδί σου.
θα τη βρείτε στο κανάλι της
Συμπεράσματα στο “τι προσφέρει στο παιδί το παιδικό βιβλίο”
Από τις πιο πάνω τοποθετήσεις, εξάγονται κάποια βασικά συμπεράσματα. Μας οδηγούν εκεί που το παιδικό βιβλίο ξεκλειδώνει τον μαγικό κόσμο και προσφέρει στο παιδί. Μερικές φορές μαγικό, άλλες, απλά, παιδαγωγικό.
Διαδικασία
Το “παιδικό βιβλίο” προσφέρει και χαρακτηρίζεται, ταυτόχρονα, όχι απλά σαν μάθηση, ψυχαγωγία κ.α. αλλά σαν “διαδικασία“. Η διαδικασία μπορεί να κρύβει πίσω της ένα ολόκληρο σύστημα, εκπαιδευτικό ασφαλώς. Μπορεί κάποιος να κολλήσει δίπλα στο διαδικασία το “ένταξης στην κοινωνία”. Άλλος το “διαδικασία συγχρωτισμού” με άλλα παιδιά. Άλλος μπορεί να το πει “διαδικασία δημιουργίας πολιτών” κ.ο.κ. Πάντως, και μόνο που εντάσσεται σαν “διαδικασία”, δείχνει να είναι κάτι σπουδαίο.
Η διαδικασία εξάλλου προσδίδει στο όλο θέμα την έννοια του προγραμματισμού ενεργειών προς επίτευξη ενός συγκεκριμένου στόχου. Και ο προγραμματιμσός πάντα είναι χρήσιμος.
Διάδραση
Αναφέρεται και η περίπτωση που το παιδικό βιβλίο προσφέρει την ευτυχία της “διάδρασης” μεταξύ γονέα και παιδιού. Στην ηλεκτρονική εποχή μας και δεδομένου ότι τα ηλεκτρονικά μέσα κατατρώνε κάθε λεπτό ελεύθερου χρόνου του παιδιού, το να ενισχύεται η διάδραση, είναι επίσης ενθαρρυντικό. Πάσχουμε σαν κοινωνία και από αυτό.
Φαντασία
Υποστηρίζεται ότι τα παιδιά που αποτελούν μέρος της “διαδικασίας” που αναφέρθηκε αποκτούν φαντασία, πλούσιο λεξιλόγιο κ.α
Τον ισχυρισμό περί “φαντασίας” ενισχύουν και απόψεις άλλων που βεβαιώνουν ότι τα παιδιά “ζουν” μέσα στο παραμύθι. Και μάλιστα υποπτευόμαστε ότι μιλούν για “μαγική μέθεξη”. Και, ίσως, αν είχαμε τη γνώμη ενός ψυχολόγου να μας βεβαίωνε ότι η “μαγεία” είναι βασικό συστατικό της ανάπτυξης του παιδιού. Ο ισχυρισμός περί “λεξιλογίου” πιστοποιείται από εκπαιδευτικούς που βλέπουν ότι τα παιδιά αυτά εξωτερικεύουν πιο τεκμηριωμένα τις σκέψεις τους.
Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι ο μελλοντικός πολίτης δεν θα αποτελεί στον αυριανό κόσμο των ενηλίκων μια “γλάστρα” εναπόθεσης κάποιας αμελητέας προσωπικότητας. Την έλλειψη προσωπικότητας -για να μη πω οντότητας- τη βλέπουμε, επίσης, σήμερα πολύ έντονα γύρω μας.
Ταυτότητα
Επισημαίνεται, επίσης, ότι εκτός του “τι προσφέρει το παιδικό βιβλίο;” είναι και του “πώς καλλιεργεί τη μόρφωση;” που -αναμενόμενο άλλωστε- διαμορφώνει και ταυτότητες. Αυτό με τη σειρά του διαμορφώνει το μέλλον της κοινωνίας. Της κοινωνίας που τα σημερινά παιδιά θα αποτελέσουν τα αυριανά μέλη της. Τονίζεται δε ότι η “διαδικασία” αυτή δεν αφήνεται στις γνωστές καλένδες. Απεναντίας, ξεκινά από το σπίτι.
Κατά συνέπεια, το παιδικό βιβλίο δεν είναι εργαλείο στα χέρια των εκπαιδευτικών, όπως θα μας βόλευε ίσως. Είναι κυρίως των γονέων. Ειδικά αν δεχτούμε την άποψη που εκφράστηκε εδώ, ότι ο εγκέφαλος των παιδιών στην ηλικία των πέντε ετών έχει ήδη δομηθεί.
Πώς προωθείται το παιδικό βιβλίο
Μια καλή ιδέα για να προωθήσει κάποιος την φιλαναγνωσία του παιδιού, είναι να βομβαρδίσουμε τον χώρο του με βιβλία. Στον χώρο που αυτά ζουν και μεγαλώνουν. Μετά να περιμένουμε τον θερισμό των κόπων μας ή των κόλπων μας. Κάποια στιγμή, κάποια παιδιά θα σπρωχτούν από την περιέργειά τους , θα ξεφυλλίσουν μερικά από αυτά.
Τι ψάχνει το παιδί στο βιβλίο
Το παιδί ψάχνει τρόπο να γίνει ένα με τον ήρωα, συνήθως τον καλό ή τον ηρωϊκό του βιβλίου.
Το παιδί θέλει το τέλειωμα του βιβλίου να είναι αισιόδοξο.
Το παιδί θέλει σκηνικό, ηθοποιούς, ήρωες, αντιήρωες. Θέλει ξεχείλισμα φαντασίας τόσης, μέχρι να δει να κυλάει από το σανίδι αυτό το μάγμα της μαγείας. Να το κοιτάει περιμένοντας να νοιώσει στο κορμί του το κάψιμο της δράσης.
Εν τέλει…
…τα παιδιά, ψάχνοντας μέσα στις τρυπούλες του βιβλίου (που είμαι σίγουρος ότι οι μεγάλοι αδυνατούν να διακρίνουν) θα βρουν τον δικό τους τρισδιάστατο μαγικό κόσμο.
Παρόλο που αφού διαβαστεί θα μπει στο ράφι του, αυτό συνεχίζοντας να παίζει το τρελό του παιχνίδι (είπαμε, μαγικό είναι, ό,τι θέλει κάνει). Έχει την τάση να ακολουθεί το παιδί παντού και, ίσως, σε όλη του τη ζωή. Όσο πιο καλό είναι, τόσο περισσότερο θα το ακολουθεί.
Ένας πολύ σημαντικός κρίκος σε όλη αυτή τη διαδικασία είναι ο γονέας. Σκεφτείτε την εικόνα που ο γονιός διαβάζει ένα παιδικό βιβλίο στο βλαστάρι του. Πολύ πιθανό η ιστοριούλα να είναι “ανιαρή” για τον ενήλικα, “παιδιάστικη” όπως θα την λέγαμε. Πολύ πιθανό ο γονέας να βαριέται και να μην εντυπωσιάζεται από τους ήρωες του έργου, γενικά να τον αφήνει αδιάφορο. Άλλα πιο σημαντικά τον κατατρώνε αυτόν.
Εδώ κάνουν είσοδο στη σκηνή τα απροσδόκητα. Το παιδί θα καταλάβει ότι η ιστοριούλα δεν είναι και τόσο σπουδαία, αφού “ο γονιός του” τα ξέρει όλα και τα ξέρει καλύτερα. Η αδιαφορία του γονέα κάνει το παιδί να αντιδρά ανάλογα.
Αν ο γονέας, όμως, πεθαίνει, μετέχει, παλεύει, φαντάζεται, και δρα μαζί με το παιδί, τότε είναι πάλι πολύ πιθανό το παιδί να πάρει το μήνυμα και την αγάπη για το διάβασμα.
Περιμένω και τις απόψεις από τους αναγνώστες, οι οποίοι μπορούν να αφήσουν τα σχόλια τους στο κάτω μέρος της ανάρτησης.
